Karşılıksız yararlanma suçu, Türk Ceza Kanunu (TCK) 163. maddesi kapsamında düzenlenmiş bir malvarlığı suçudur. Bu suç, bir hizmetin bedelinin ödenmemesi ya da hizmet sağlayıcının izni olmadan haksız yararlanılması durumunda işlenir. Kaçak elektrik, su ve doğalgaz kullanımı gibi durumlar bu suç kapsamında değerlendirilmektedir. Aynı zamanda telefon hatları, elektromanyetik dalgalar yoluyla yapılan şifreli veya şifresiz yayınlardan izinsiz yararlanmak da karşılıksız yararlanma suçunun bir parçasıdır.
Karşılıksız Yararlanma Suçu Nedir?
Karşılıksız yararlanma suçu, esas itibarıyla malvarlığına karşı işlenen bir suçtur ve insanların sahip oldukları hizmetlerden izinsiz faydalanmayı yasaklamaktadır. TCK m. 163’e göre, bir kişinin otomatlardan ödeme yapmadan hizmet alması, telefon hatları ya da elektromanyetik dalgalar yoluyla izinsiz yararlanması veya elektrik, su, doğalgaz gibi hizmetleri kaçak kullanması durumunda bu suç oluşur. Bu suçun işlenmesiyle, hizmet sağlayıcılarının ekonomik zarara uğratılması ve bu hizmetlerden izinsiz faydalanılması hedeflenir.
Karşılıksız Yararlanma Suçunun Cezası
Karşılıksız yararlanma suçunun cezası, TCK m. 163’te belirtilen suçun türüne göre değişiklik gösterir. Bu suçu işleyen kişiler için öngörülen cezalar şunlardır:
- Otomatlarla sunulan hizmetlerden karşılıksız yararlanma: Bir kişi, otomat aracılığıyla sunulan bir hizmetten ödeme yapmadan yararlanırsa, 2 aydan 6 aya kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.
- Telefon hatları veya elektromanyetik dalgalardan karşılıksız yararlanma: Şifreli ya da şifresiz yayınlardan veya telefon hatlarından izinsiz yararlanılması durumunda, 6 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezası gözetilir.
- Kaçak elektrik, su, doğalgaz kullanma: Abonelik esasına göre yararlanılabilen elektrik, su veya doğalgaz gibi hizmetlerin tüketim miktarını belirlemeyi engelleyecek şekilde izinsiz kullanılması durumunda, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası verilir.
Bu cezaların yanında, kaçak kullanımın tespiti halinde hizmet sağlayıcı kurumun zararı da tazmin edilir ve etkin pişmanlık hükümleri devreye girebilir.
Karşılıksız Yararlanma Suçu Görevli ve Yetkili Mahkeme
Karşılıksız yararlanma suçunun yargılamasında görevli mahkeme, asliye ceza mahkemesidir. Eğer suç işleyen kişi 18 yaşından küçükse, davaya çocuk mahkemesi bakar. Yargılama, suçun işlendiği yer mahkemesinde yapılır.
Ancak suçun mağduru bir özel hukuk tüzel kişisi ya da kamu kurumları olabilir. Bu nedenle suçun mağduru olan kurum ya da kişilerin talep ve şikâyetleri doğrultusunda suçla ilgili kovuşturma yapılır. Şikâyete tabi bir suç olmadığı için, mağdurun şikâyetinden vazgeçmesi davanın düşmesine yol açmaz.
Karşılıksız Yararlanma Suçu Zamanaşımı Ne Kadar?
Karşılıksız yararlanma suçu için öngörülen dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Bu süre, suçun işlendiği tarihten itibaren başlar. 8 yıl içinde dava açılmaması ya da açılan davanın bu süre zarfında sonuçlanmaması durumunda zamanaşımı süresi dolmuş olur ve dava düşer.
Ancak bazı durumlarda zamanaşımı süresi kesilebilir. Örneğin, sanığın suçu kabul etmesi, etkin pişmanlık hükümlerinden faydalanarak zararı tazmin etmesi veya dava sürecinde yeni delillerin ortaya çıkması gibi durumlar, zamanaşımı süresinin yeniden başlamasına neden olabilir.
Karşılıksız Yararlanma Suçu Nasıl İşlenir?
Karşılıksız yararlanma suçu, çeşitli şekillerde işlenebilir. TCK m. 163’te belirtilen suçun işlenme yöntemleri şunlardır:
- Otomatlar aracılığıyla sunulan hizmetlerden yararlanma: Bir kişi, bedel ödemesi gereken bir hizmetten ödeme yapmadan yararlanırsa bu suç işlenmiş olur. Örneğin, yiyecek-içecek otomatlarından sahte para, mıknatıs veya diğer hileli araçlarla bedel ödemeden hizmet alınması durumunda karşılıksız yararlanma suçu oluşur.
- Telefon hatları veya elektromanyetik dalgalar aracılığıyla yararlanma: Abonelik olmadan telefon hatlarından ya da şifreli televizyon yayınlarından faydalanmak bu suçun bir başka şeklidir. Dijital platformlara ait şifreli yayınlardan izinsiz yararlanma, örneğin şifre kırma gibi yöntemlerle kaçak maç izleme de bu kapsamda değerlendirilir.
- Elektrik, su ve doğalgaz gibi hizmetlerden kaçak yararlanma: Abonelik olmadan ya da tüketim miktarını tespit etmeyi engelleyecek şekilde bu hizmetlerin kullanılması, karşılıksız yararlanma suçunu oluşturur. Kaçak elektrik veya su kullanımında, sayaca müdahale edilmesi veya doğrudan bağlantı yapılması yaygın yöntemlerdir.
Karşılıksız Yararlanma Suçu Etkin Pişmanlık
Karşılıksız yararlanma suçunda etkin pişmanlık hükümleri, TCK m. 168’e göre uygulanmaktadır. Etkin pişmanlık, failin suçtan pişmanlık duyup suça konu zararı tazmin etmesi durumunda cezai indirim ya da dava açılmaması gibi sonuçlar doğuran bir düzenlemedir. Bu suça özgü etkin pişmanlık, failin mağdurun zararını gönüllü olarak telafi etmesi halinde uygulanır.
Etkin pişmanlık hükümleri, şu durumlarda devreye girer:
- Soruşturma tamamlanmadan önce zarar tazmini: Eğer fail, karşılıksız yararlanma suçunun neden olduğu zararı soruşturma aşamasında, yani dava açılmadan önce tazmin ederse, kamu davası açılmaz. Bu durumda fail, cezai yaptırımdan tamamen kurtulabilir.
- Kovuşturma aşamasında zarar tazmini: Eğer fail, zararı kovuşturma aşamasında yani dava açıldıktan sonra ama hüküm verilmeden önce tazmin ederse, bu durumda verilecek ceza üçte bir oranında indirilebilir. Ancak fail bu haktan iki defadan fazla yararlanamaz.
Şu halde kişinin, etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanabilmek için, zararın tamamını tazmin etmesi gerekmektedir. Kısmi tazmin durumunda mağdurun onayı gereklidir. Bu düzenleme, mağdurun zararının giderilmesini teşvik eder ve aynı zamanda failin suçtan pişmanlık duymasını sağlar.
Sonuç
Karşılıksız yararlanma suçu, başkasına ait hizmetlerden izinsiz faydalanmayı engellemeyi amaçlayan bir suçtur. TCK m. 163 kapsamında düzenlenen bu suç, malvarlığına karşı işlenen suçlar arasında yer alır ve cezası hapis ya da adli para cezası olarak belirlenmiştir. Kaçak elektrik, su ve doğalgaz kullanımı gibi yaygın suçlar da bu kapsamda değerlendirilmektedir.
Yargı sürecinde suçun tespiti, bilirkişi raporları ve teknik incelemelerle yapılmakta ve mağdurun zararının tazminiyle etkin pişmanlık hükümleri uygulanabilmektedir. Zamanaşımı süresi 8 yıl olup, suçun işlendiği tarihten itibaren bu süre içinde dava açılmalıdır.
Sıkça Sorulan Sorular
Karşılıksız yararlanma suçu hangi cezaları içerir?
Karşılıksız yararlanma suçunun cezası, 2 aydan 6 aya kadar hapis ya da adli para cezası olabilir. Kaçak elektrik, su veya doğalgaz kullanımında ise ceza 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasına kadar çıkabilir.
Kaçak elektrik kullanımında etkin pişmanlık hükümleri nasıl uygulanır?
Etkin pişmanlık, zararın tazmin edilmesi durumunda uygulanır. Suçun tespitinden sonra mağdurun zararı ödenirse, failin cezasında indirim yapılabilir ya da dava açılmayabilir.
Karşılıksız yararlanma suçu zamanaşımı süresi ne kadardır?
Bu suçun zamanaşımı süresi 8 yıldır. Bu süre, suçun işlendiği tarihten itibaren başlar ve bu süre içinde dava açılmazsa suç zamanaşımına uğrar.
İlginizi Çekebilecek Diğer Yazılar:
WhatsApp
Bizi Arayın