Kıdem tazminatı hesaplama yapmadan önce ilk olarak işçinin işyerinde ne kadar süreyle çalıştığı belirlenmelidir. Kıdem tazminatı hesaplama yapılırken dikkat edilmesi gereken bir diğer husus ise işçinin aldığı giydirilmiş brüt ücrettir. Giydirilmiş kelimesiyle bahsedilmek istenen şey ise şudur; brüt ücrete ek olarak işçi eğer yemek yardımı, yol yardımı, yakacak ya da barınma yardımı vs. yardımlar alıyorsa, kıdem tazminatı hesaplama yapılırken bu yardımların da brüt ücrete eklenmesi gerekir.
Bazı işverenler kıdem tazminatını az ödemek amacıyla yalnızca brüt ücretten kıdem tazminatı ödemesi yapmaktadır. Bu durum ise işçinin mağduriyet yaşamasına neden olmaktadır. Kıdem tazminatı hesaplama işlemine örnek vermek gerekir ise bir işçinin 1 yıl 2 ay 5 gün çalışma süresi olsun. Aylık giydirilmiş brüt ücretini ise 5.000-TL olarak kabul edelim. Bu durumda işçi kıdem tazminatını hesaplarken (1 X 5.000) + (2 X 5.000 / 12) + (5 X 5.000 / 365) = 5.901,82-TL sonucunu elde edecektir. Devlet tarafından toplam kıdem tazminatı tutarı üzerinden binde 7,59 oranı ile damga vergisi kesintisi alınmaktadır. Kesinti sonrasında elde edilen miktar kıdem tazminatı adıyla işçiye ödenmelidir. Ödemelerde ispat yükü işverendedir.
Kıdem Tazminatı Hesaplama Nedir?
Kıdem tazminatı hesaplama işçinin çalıştığı süre sonunda şartların varlığı halinde elde edeceği bir teminattır. Ancak ne yazık ki kimi işverenler işçiye bu hakkı tanımamak için çeşitli yollara başvurma isteği gütmektedirler. Bir işçinin yıllar boyunca çalışmış olmasındaki emeğinin karşılığı kıdem tazminatıdır. İşverenlerin bu nevi işlemleri işçilerin mağduriyet yaşamalarına sebebiyet vermektedir. Neyse ki bu yazımız ile kıdem tazminatı hesaplama ve kıdem tazminatı hakkında bilmeniz gereken her şeyi öğrenmiş olacaksınız.
Kıdem Tazminatı Tavanı 2025
Kıdem tazminatı hesaplama yapılırken Kıdem tazminatı tavanı her yıl Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenmektedir. Hazine ve Maliye Bakanlığının yıl içinde yayınladığı iki genelge ile kıdem tazminatı tavan miktarı esas alınmaktadır. İlk genelge yılın ilk altı ayını, ikinci genelge ise yılın son altı ayını belirlemektedir. 2025 yılı için ise kıdem tazminatı tavanı 01.01.2025 tarihi sonrası için 41.000-TL olarak belirlenmiştir. Bu demek oluyor ki; işçinin aylık giydirilmiş brüt ücreti bu tutarın üzerinde olsa dahi kıdem tazminatı hesaplaması yapılırken kıdem tazminatı tavan miktarı esas alınmaktadır.
Kıdem Tazminatının Şartları Nelerdir?
Kıdem tazminatı hesaplama yapılırken işçinin kıdem tazminatına hak kazanması için birtakım şartların varlığı mevcuttur. 4857 Sayılı İş Kanununa göre öncelikle işçinin işveren nezdindeki çalışma süresinin bir seneyi tamamlamış olmasıdır. Bir sene çalışma süresini tamamlayan ve haksız bir şekilde işten çıkarılan işçiler ile kendileri haklı sebeple iş akitlerini fesheden işçiler kıdem tazminatına hak kazanırlar. Buradaki haklı ya da haksız işlemlerin ne olduğu konusunda mutlaka alanında uzman bir iş hukuku avukatı ile görüşülmelidir. Bunun sonucunda kıdem tazminatı tutarı işveren tarafından işçiye ödenmek zorundadır. Kıdem tazminatı hesaplama işlemi kıdem tazminatı tavanı dikkate alınarak yapılmalıdır. İşçi, belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesinde kıdem tazminatına hak kazanamaz. Örnek olarak altı aylık bir iş sözleşmesi bulunan işçi altı ayın sonunda kıdem tazminatı talep edemez.
İşçinin Kıdem Tazminatına Hak Kazanacağı Haller Nelerdir?
Kıdem tazminatı hesaplama işlemi yapılırken kıdem tazminatına hak kazanılan diğer hallere de dikkat etmek gerekir. Buna göre;
- İşçinin Askerlik İçin İşten Ayrılması
- Kadın işçinin evlilik tarihinden itibaren bir yıl içinde işten ayrılması
- Emeklilik
- SGK prim ve gün sayısının tamamlanması
- İşçinin iş akdi devam ederken hayatını kaybetmesi
hallerinde kıdem tazminatına hak kazanılmaktadır.
Kıdem Tazminatı Nasıl Alınır?
Kıdem tazminatı hesaplama işleminde, kıdem tazminatına hak kazanan işçilerin kıdem tazminatı tutarları işveren tarafından ödenmek zorundadır. Ancak uygulamada işverenler kıdem tazminatlarını ya hiç ödememekte ya da olması gereken tutarın çok altında ödeme yapmaktadırlar. Kıdem tazminatı bir işçi alacağıdır. İşçi alacaklarını tahsil etmek için ise kanun gereği zorunlu arabuluculuk başvuru yolunun tüketilmesi gerekmektedir. Bu aşamada kıdem tazminatının ödenmesi için arabuluculuk yoluna başvurulmalı, işverenden kıdem tazminatı ve varsa diğer işçilik alacaklarının ödenmesi talep olunmalıdır.
Arabulucu görüşmeleri sonrasında toplandı anlaşma ya da anlaşamama olarak sonuçlanır. Biz arabuluculuk aşaması öncesinde işverene kıdem tazminatının ödenmesi talepli ihtarname gönderilmesini tavsiye etmekteyiz. Nitekim bazı işverenler ihtarname sonrasında işçiye ödeme yapmakta ve işçi hızla sonuca kavuşmaktadır. Arabuluculuk görüşmeleri anlaşamama ile sonuçlanırsa işçi bu sefer yargı süreci başlatmak zorunda olup İş Mahkemelerinde dava açma yoluna gitmektedir.
Kıdem Tazminatı Zamanaşımı Süresi
Kıdem tazminatı hesaplama yapmadan önce işçinin hak kazandığı kıdem tazminatının zamanaşımına uğrayıp uğramadığının tespit edilmesi gerekir. Kıdem tazminatı zamanaşımı hesabında tarih önem arz etmektedir. Buna göre 25 Ekim 2017 tarihi öncesinde iş akitleri son bulan işçilerin kıdem tazminatı zamanaşımı süresi on yıl, 25 Ekim 2017 tarihi sonrasında iş akitleri son bulan işçilerin kıdem tazminatı zamanaşımı süreleri beş yıldır. Bu süreler işçinin iş akdinin son bulduğu günden itibaren işlemeye başlar. Örnek olarak bir işçinin iş akdi 2019 yılının Şubat ayında son bulmuş ise kıdem tazminatı zamanaşımı süresi 2023 yılı Şubat ayında tamamlanmış olacaktır. İşçinin bu tarihten önce kıdem tazminatını talep etmesi gerekmektedir.
Sonuç
Kıdem tazminatı hesaplama konusu işçi açısından çok önem arz etmekte olup başta belirttiğimiz gibi işçinin yıllar boyu çalışmasının karşılığı bir teminattır. Kıdem tazminatı davası İş Mahkemelerinde görülmekte olup yargı çevresinde İş Mahkemesinin bulunmaması hallerinde görevli mahkeme İş Mahkemesi sıfatıyla Asliye Hukuk Mahkemeleridir. Günümüzde ne yazık ki pandemi sebebiyle işçi mağduriyetleri artmış durumdadır. Bu nevi mağduriyetler yaşamamak adına iş hukuku avukatı ile iletişime geçerek hukuki yardım almakta fayda vardır.
Ayrıca bu alanda daha fazla bilgi almak için İş Hukuku kategorisine göz atmanızı tavsiye ederiz.
WhatsApp
Bizi Arayın